Tachometr (szybkościomierz) jest urządzeniem, które mierzy przebytą drogę i umożliwia odczytanie tej wartości, wyrażonej w kilometrach, na liczniku. Podczas jazdy wskazówka tachometru przesuwając się po skali informuje o aktualnej szybkości wyrażonej w kilometrach na godzinę.
Mógłbym w tym miejscu równie dobrze opisać działanie zapałek. Każdy wie, jak to działa. Opisanie jednak pewnych technicznych zjawisk, teoretycznie znanych każdemu, co nie jest prawdą, wymaga jednak wiele trudu. Teraz nikt nie będzie mógł powiedzieć, że nie wie, w jakim celu motocykl wyposażony jest w tachograf.
W 1928 roku dokonana została fuzja DEUTA (Deutsche Tachometer-Werke) z OTA-Apparate. Od tej chwili nosiły one nazwę VDO (Vereinigte DEUTA OTA) – (Połączone DEUTA i OTA). Veigel był krótko trzecim uczestnikiem, który przystąpił do VDO. Odłączył się jednak ponownie i działał samodzielnie aż do ogłoszenia swej upadłości.
W BMW R75 i Zündapp KS 750 seryjnie montowanych było sześć różnych tachometrów firm Veigel i VDO. We wszystkich wersjach tachometrów następujące wartości były takie same: Die Wegezahl (jest to stosunek ilości obrotów wałka drogomierza do przebytej drogi). wynosi 1.0 a średnica obudowy 80 mm.
Na spodniej stronie obudowy znajduje się stempel informujący o miesiącu i roku produkcji oraz o zastosowanym w tachometrze przełożeniu W 1.0.W tym egzemplarzu występują przecinki zamiast kropek. Prawidłowo powinno być 1.0 i 4.42.
BMW R75
Pierwsza wersja.
Na tym fabrycznym zdjęciu widzimy wczesną wersję, gdzie jako maksymalną szybkość podano do 140 km/h. Producentem jest Veigel. Białe napisy umieszczono od spodu szkła tachometru. Oświetlenie cyferblatu realizowane jest przez otwory w obudowie tachometru. Niezbędne światło pochodzi od żarówki światła pozycyjnego, które odbija się od małego reflektora umieszczonego przy włączniku świateł.
Druga wersja.
Tachometr drugiej wersji jest praktycznie identyczny z tachometrem wersji pierwszej, ale produkowany był przez VDO. Jedyna różnica to znajdujący się na cyferblacie napis VDO zamiast napisu Veigel.
Zündapp KS 750
Pierwsza wersja
Pierwsze dostarczone w 1941 roku Zündapp KS 750 miały szybkościomierze wyskalowane do szybkości 120 km/h. Cyferblat wykonany był ze stalowej blachy na której na czarnym tle naniesiono białe napisy. Ten szybkościomierz nie posiadał oświetlenia. Wskazówka poruszała się od „0” na dole, po lewej stronie do góry. Producentem była firma VEIGEL.
Druga wersja
W wersji drugiej białe napisy przeniesiono na szkło szybkościomierza. Możliwe tutaj było wykorzystanie do oświetlenia napisów żarówki światła postojowego. Żarówka tego światła umieszczona była w górnej części odbłyśnika reflektora. Światło od żarówki odbijając się od małego odbłyśnika znajdującego się przy przełączniku świateł poprzez okienka w obudowie szybkościomierza padało na napisy umieszczone na szkle.
Wspólne dla BMW R75 i Zündapp KS 750
Trzecia wersja
Od roku 1942 firmy Veigel i VDO rozpoczęły produkcję tzw. „Einheitstahometer“(znormalizowany szybkościomierz), gdzie maksymalną szybkość zakończono na 100 km/h. Wskazówka rozpoczyna bieg „0” umieszczonego po prawej stronie u góry i przemieszcza się zgodnie z kierunkiem wskazówek tradycyjnego zegara. Szybkościomierze różnią się tylko tym, że na jednym umieszczany był napis Veigel a na drugim VDO. W KS 750 najczęściej spotkamy znormalizowany szybkościomierz firmy Veigel.
Wersja specjalna dla tropików
VDO zajmując się produkcją bardziej zaawansowanych technicznie narzędzi pomiarowych dostarczało także szybkościomierze spełniające wymogi w specjalnych warunkach klimatycznych. Wskazówka szybkościomierza dla tropików rozpoczynała pomiar od „0“ umieszczonego u góry po prawej stronie.Te szybkościomierze były montowane w Zündapp KS 750 i BMW R75 tylko, gdy te przeznaczano do służby w tropikach a więc w warunkach podwyższonego zakurzenia i wysokich temperatur.
Szybkościomierz nie był wyposażony w zewnętrzne oświetlenie. Nie było to potrzebne, gdyż zarówno wskazówka jak i cyfry pokryte były fosforem.
Produkcja znormalizowanego szybkościomierza kosztowała 7,85 RM a tropikalnego VDO 10,87 RM.